Przystanki na trasie:
Zalipie.
Jedyna “malowana wieś” w Polsce, w powiecie dąbrowskim. Obecnie w Zalipiu istnieje ok. 30 zagród, w których znajdują się budynki mieszkalne lub gospodarcze ze ścianami pomalowanymi w charakterystyczne ornamenty kwiatowe.
Tradycja malowania chat narodziła się pod koniec XIX w., wtedy na terenie doliny Dunajca zaczęto wznosić, zamiast tzw. kurnych chat, domy mieszkalne z piecami wyposażonymi w kominy. W chatach pozbawionych kominów, gdzie dym z pieca unosił się przez otwór w powale, istniały ciągle zakopcone, ciemne ściany, które próbowano rozjaśnić malując wapnem jasne plamy. Wprowadzenie kominów umożliwiło rozbudowę dekoracji, w miejsce jasnych malowanych wapnem plam pojawiły się proste motywy kwiatowe, które z czasem stawały się coraz barwniejsze, a zdobienia przenosiły się także na wyposażenie domów /piece, skrzynie/.
Będąc w Zalipiu należy odwiedzić Dom Malarek, gdzie można oglądać wystawę poświęconą tradycji malowania chat oraz zakupić różnego rodzaju pamiątki – wyroby artystów ludowych z charakterystycznymi dla Zalipia malunkami bukietów kwiatowych. Stałym miejscem zatrzymywania się wycieczek jest zagroda Felicji Curyłowej /obecnie oddział Muzeum Okręgowego/, w której można podziwiać – obok malowanych ścian domu i zabudowań gospodarczych – przepięknie dekorowane wnętrze chaty.
Dołęga.
Dwór w Dołędze (obecnie muzeum) został wzniesiony ok. 1845 r. Jest to obiekt o charakterze klasycystycznym. Drewniany, o zrębowej konstrukcji oszalowanych ścian, parterowy, na planie w kształcie litery C (część frontowa i dwa skrzydła), z gankiem o dwóch murowanych filarach. Okna dworu są ujęte w wycinane ozdobne drewniane nakładki. We wnętrzach zachowało się kilka ozdobnych pieców kaflowych z XIX w., parkiety, a także dawne wyposażenie, składające się na ekspozycję wnętrz muzealnych. Od 1981 roku dwór jest obiektem muzealnym i prezentuje typową siedzibę średniozamożnych ziemian w XIX w. W ekspozycji znajdują się też pamiątki z czasów powstania styczniowego i okresu Młodej Polski.
Dwór otoczony jest urokliwym parkiem, kilkanaście lat temu zaczęto tworzyć w oparciu o dwór skansen budownictwa, lecz niestety prac tych nie ukończono, można zobaczyć tylko drewniany spichlerz z XVIII w. i XIX-wieczną chałupę.
Po drodze miniemy:
- kościół barokowy, murowany, z XVII w. Żabnie,
- kapliczka przydrożna – słup graniczny z 1450 r. wzniesiony pomiędzy dobrami biskupów krakowskich a rycerskimi. Jest to najstarszy i najlepiej zachowany tego rodzaju zabytek w Polsce,
- sanktuarium – dom rodzinny błogosławionej Karoliny Kózki
Informacje Praktyczne:
- Dogodne parkingi dla autokarów: Dom Malarek w Zalipiu, Dwór w Dołędze.
- Trasa 110 km ( przy założeniu start i meta – Tarnów)
- Czas trwania wycieczki 6 godz.
fot.: Krzysztof Gzyl