Szlak Etnograficzno-Przyrodniczy – 2 dni

Przystanki na trasie:

 

Muzeum Etnograficzne w Tarnowie. W muzeum znajduje się jedyna w Europie stała ekspozycja poświęcona kulturze i historii Romów.
Ekspozycja obejmuje ozdobne wozy cygańskie, stroje, narzędzia. Warto tutaj przyjechać na wiosnę lub jesień, kiedy są organizowane cygańskie widowiska plenerowe, lub pod koniec lipca, gdy wyrusza w trasę jedyny w Polsce tabor cygański.

 

Zalipie. Jedyna “malowana wieś” w Polsce, w powiecie dąbrowskim. Obecnie w Zalipiu istnieje ok. 30 zagród, w których znajdują się budynki mieszkalne lub gospodarcze ze ścianami pomalowanymi w charakterystyczne ornamenty kwiatowe.
Tradycja malowania chat narodziła się pod koniec XIX w., wtedy na terenie doliny Dunajca zaczęto wznosić, zamiast tzw. kurnych chat, domy mieszkalne z piecami wyposażonymi w kominy.

W chatach pozbawionych kominów, gdzie dym z pieca unosił się przez otwór w powale, istniały ciągle zakopcone, ciemne ściany, które próbowano rozjaśnić malując wapnem jasne plamy. Wprowadzenie kominów umożliwiło rozbudowę dekoracji, w miejsce jasnych malowanych wapnem plam pojawiły się proste motywy kwiatowe, które z czasem stawały się coraz barwniejsze, a zdobienia przenosiły się także na wyposażenie domów /piece, skrzynie/.
Będąc w Zalipiu należy odwiedzić Dom Malarek, gdzie można oglądać wystawę poświęconą tradycji malowania chat oraz zakupić różnego rodzaju pamiątki – wyroby artystów ludowych z charakterystycznymi dla Zalipia malunkami bukietów kwiatowych. Stałym miejscem zatrzymywania się wycieczek jest zagroda Felicji Curyłowej /obecnie oddział Muzeum Okręgowego/, w której można podziwiać – obok malowanych ścian domu i zabudowań gospodarczych – przepięknie dekorowane wnętrze chaty.

 

Dołęga. Dwór w Dołędze (obecnie muzeum) został wzniesiony ok. 1845 r. Jest to obiekt o charakterze klasycystycznym. Drewniany, o zrębowej konstrukcji oszalowanych ścian, parterowy, na planie w kształcie litery C (część frontowa i dwa skrzydła), z gankiem o dwóch murowanych filarach. Okna dworu są ujęte w wycinane ozdobne drewniane nakładki.

We wnętrzach zachowało się kilka ozdobnych pieców kaflowych z XIX w., parkiety, a także dawne wyposażenie, składające się na ekspozycję wnętrz muzealnych. Od 1981 roku dwór jest obiektem muzealnym i prezentuje typową siedzibę średniozamożnych ziemian w XIX w. W ekspozycji znajdują się też pamiątki z czasów powstania styczniowego i okresu Młodej Polski.
Dwór otoczony jest urokliwym parkiem, kilkanaście lat temu zaczęto tworzyć w oparciu o dwór skansen budownictwa, lecz niestety prac tych nie ukończono, można zobaczyć tylko drewniany spichlerz z XVIII w. i XIX-wieczną chałupę.

 

Lipnica Murowana. Mała miejscowość, w której zachował się średniowieczny układ urbanistyczny, słynie z corocznego konkursu palm wielkanocnych. Palmy, które wygrywają konkursy sięgają prawie 30 m. wysokości.

 

Muzeum Przyrodnicze w Ciężkowicach. Muzeum Przyrodnicze im. Krystyny i Włodzimierza Tomków. Znajduje się tutaj kolekcja rzadkich ptaków i innych zwierząt z podkarpackich lasów, entomologia, ornitologia, trofea łowieckie.

 

Rezerwat “Skamieniałe Miasto”
Rezerwat przyrody nieożywionej na południe od Tarnowa w miejscowości Ciężkowice. Wśród zielonych wzgórz znajduje się kilkadziesiąt skalnych ostańców przybierających fantastyczne kształty. Poznanie całego rezerwatu zajmie parę godzin, ale warto je poświęcić aby poznać to urokliwe, owiane niezliczonymi legendami miejsce.

 

fot.: Krzysztof Gzyl