Rezerwat leśny “Debrza” o statusie rezerwatu częściowego i powierzchni 9,5 ha utworzony został w 1995 r. Położony jest na Płaskowyżu Tarnowskim, w granicach administracyjnych miasta Tarnowa. Znajduje się on w północnej części Tarnowa, przy ul. Wiśniowej. Utworzony został w celu ochrony stosunkowo mało zniekształconego lasu lipowo-dębowego, z bogatą warstwą runa.
Rosną tu przede wszystkim wiekowe lipy i dęby. Ich wiek szacuje się na ok. 150 lat, a wiek najstarszych dębów, rosnących w północno-zachodniej części rezerwatu, na 250-300 lat!
“Debrza” stanowi niewielki, odizolowany kompleks leśny, otoczony w większości polami i zabudowaniami. Zróżnicowana rzeźba terenu (stąd nazwa) wynika z działalności małego potoku płynącego krętym, głęboko wciętym korytem. Wody potoku zasilają stawy krzyskie, a następnie rzeki Żabnicę, Breń i Wisłę.
Uroczysko leśne “Debrza” wchodziło w skład licznych dóbr książęcej rodziny Sanguszków z Gumnisk k/Tarnowa. Było to miejsce wypraw rodziny książęcej, a także zapraszanych przez nich gości. Na jednym z potężnych dębów rosnących na zachodnim skraju lasu książę kazał wybudować ambonę, z której podziwiał okoliczny krajobraz i onserwował należące do majątku pola.
Świadectwem epoki panowania rodu Sanguszków są gorzelnia i czworak, stojące po zachodniej stronie lasu. Wodę ze studni wykopanych w lesie doprowadzał do gorzelni drewniany rurociąg wykonany z rur i koryt dębowych. Obiekty te od lat pozostawione bez opieki popadają w ruinę. Obecnie “Debrza” stanowi własność Skarbu Państwa i jest administrowana przez PGL Lasy Państwowe – Nadleśnictwo Gromnik.
Na terenie rezerwatu występują rośliny podlegające ochronie gatunkowej: bluszcz pospolity, wawrzynek wilczełyko, kopytnik pospolity, kruszyna pospolita, konwalia majowa, pierwiosnka wyniosła. Niewielki obszar lasu ogranicza jego faunę do małych kręgowców i innych drobnych zwierząt. Na uwagę zasługuje bogata awifauna. Starodrzew, z dużą ilością dziuplastych drzew, stwarza bardzo dogodne warunki dla życia i rozwoju wielu gatunków ptaków.
Mimo bliskości dużego miasta “Debrza” jest stosunkowo rzadko odwiedzana przez ludzi, co jest korzystne dla jej przyrody. Niestety z powodu małej powierzchni i otoczenia ze wszystkich stron terenami zagospodarowanymi (pola uprawne, zabudowania) rezerwat jest narażony na silną presję ze strony człowieka. Położone po północnej stronie, nie zrekultywowane wyrobisko piasku zakłóca stosunki wodne całej okolicy.
tekst i zdjęcia: www.tarnow.pl