Szczególny Tarnów
Poznając Małopolskę warto zboczyć z głównych tras turystycznych i odwiedzić mniej znany, a niezwykle interesujący region tarnowski. Wyjątkowe bogactwo i różnorodność atrakcji stwarzają każdemu turyście wyśmienite warunki do odbycia niezapomnianej podróży. Proponujemy Państwu kilkudniową wyprawę po naszym regionie, podczas której będziecie mogli zapoznać się z najważniejszymi atrakcjami. Warto pamiętać, że dopiero pobyt co najmniej tygodniowy pozwoli nam nie pominąć niczego istotnego.
Najlepszym miejscem zakwaterowania będzie Tarnów. Położony w centrum regionu, pozwoli na szybkie dotarcie w odleglejsze zakątki, a przede wszystkim zyskacie Państwo więcej czasu na poznanie uroków tego wyjątkowego miasta. (Osoby mające wyższe wymagania zadowoli standard usług hotelu Cristal Park czy czterogwiazdkowego Bristolu. Mniej zasobnym turystom polecamy np. pokoje w budynku it-Rynek 7.)
Wycieczkę rozpoczynamy od głównej atrakcji, czyli tarnowskiej starówki. Wspaniale zachowała średniowieczny układ architektoniczny, jednak to dzięki rozkwitowi miasta w XVI w. zyskała ona miano perły renesansu. Charakterystyczny ratusz pośrodku kameralnego rynku, pięknie zdobione podcieniowe kamienice, wąskie uliczki i zaułki, pozostałości murów i baszt obronnych oraz górująca nad wszystkim potężna bazylika katedralna – kryjąca unikatowe na skalę europejską zabytki sztuki – składają się na niepowtarzalny czar Starego Miasta.
Udając się specjalnie wyznaczonymi szlakami tematycznymi (darmowa mapka dostępna w punkcie it), zaznajomicie się Państwo z najważniejszymi miejscami związanymi z zabytkami renesansu, kulturą żydowską oraz z wybitnym tarnowianinem – gen. Józefem Bemem.
Spacer po starówce koniecznie trzeba połączyć z wizytą w muzeach, gdzie obejrzeć można m.in. unikatową stałą wystawę poświęconą kulturze Romów (M. Etnograficzne), cenne zbiory średniowiecznej i renesansowej sztuki sakralnej (M. Diecezjalne) oraz stare dokumenty, malarstwo, porcelanę, ekslibrisy (M. Okręgowe).
Poznawszy już trochę Tarnów wybierzmy się w podróż po regionie. Na początek proponujemy wycieczkę do Bochni i na Pogórze Wiśnickie. Największą atrakcją Bochni jest kopalnia soli, starsza niż kopalnia w Wieliczce. Obok typowej dla takich zabytków ekspozycji muzealnej, “Uzdrowisko Kopalnia Soli Bochnia” oferuje usługi zdrowotne i rekreacyjne, a także programy edukacyjne dla dzieci i młodzieży.
Kiedy już nasycicie się urokiem podziemnych sal i korytarzy, dla odmiany roztoczą się przed Wami rozległe, malownicze widoki pogórza, a to dlatego, że udajemy się do Nowego Wiśnicza. To pięknie położone miasteczko z bogatą przeszłością znane jest z wielu zabytków, wśród których najcenniejszym jest Zamek Kmitów z XIV w. Przebudowany przez Stanisława Lubomirskiego w XVII w. jest dzisiaj największą, obronną rezydencją barokową w Polsce.
Nieopodal zamku znajduje się dworek “Koryznówka” mieszczący muzeum biograficzne Jana Matejki. Wycieczkę kończymy wizytą w Lipnicy Murowanej słynącej z drewnianego kościółka Św. Leonarda wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO oraz dorocznego konkursu na najwyższą Palmę Wielkanocną (najwyższe sięgają 30 m).
Kolejnym etapem naszej podróży będzie wędrówka po północnej części regionu tarnowskiego – Powiślu Dąbrowskim. Tutaj pominąć nie wolno malowanej wsi – Zalipia, gdzie gospodynie malują całe zagrody (także wnętrza) w charakterystyczne kwiatowe ornamenty. Jedną z nich można zwiedzić. Jest to dom Felicji Curyłowej – dziś oddział Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Jeśli zaplanujecie Państwo pobyt w Zalipiu w pierwszym tygodniu po święcie Bożego Ciała traficie na odbywający się co roku konkurs “Malowana Chata”. Wtedy to wioska prezentuje się najpiękniej. Z Zalipia już niedaleko do Szczucina, wstąpmy więc do niezwykłego muzeum szczycącego się okazałą wystawą prezentującą historię budowy dróg. Warto zwrócić uwagę na zewnętrzną część ekspozycji Muzeum Drogownictwa, którą stanowią odrestaurowane, zabytkowe maszyny.
Wracając okrężną drogą do Tarnowa miniemy małe muzeum i pomnik Ikara z Odporyszowa. Mało kto wie, że XIX w. miejscowy chłop, prosty rzeźbiarz – Jan Wnęk, zbudowawszy specjalne “skrzydła” wykonywał tutaj kilkukilometrowe loty. Ich rekonstrukcję obejrzeć można w Muzeum Etnograficznym w Krakowie.
Na zakończenie podróży po regionie tarnowskim udajmy się na Pogórze Ciężkowickie. Tam na wzgórzu, pośród karpackich lasów i łąk znajdziemy rezerwat Skamieniałe Miasto, gdzie wiatr i woda wyrzeźbiły w skałach piaskowcowych bajkowe kształty. Znajdują się tam duże i małe formy skalne przypominające ruiny dawnego grodu. Niektóre z nich posiadają zwyczajowe nazwy, takie jak Ratusz, Warownia, Orzeł, Borsuk, Piramidy, Czarownica.
W pobliżu, po drugiej stronie rzeki Białej czeka na nas Dworek będący kiedyś własnością Ignacego Jana Paderewskiego. Dziś mieści centrum koncertowe, muzeum oraz mały hotelik, często goszczący artystów. Nietrudno tu trafić na kameralny koncert, w którym biorą udział światowej sławy muzycy.
Kiedy już przy kojących nutach nasycimy ducha, zadbajmy o strawę dla ciała. Tym razem po ucztach w tarnowskich czy bocheńskich restauracjach zatrzymajmy się w jednym z ponad dwustu gospodarstw agroturystycznych regionu tarnowskiego. W miejscowości Jastrzębia u p. Danuty Kostrzyńskiej warto spróbować wytwarzanego tradycyjną metodą wiejskiego chleba. Gospodyni chętnie opowie o tym jak powstają tak pyszne wypieki.
Osoby interesujące się historią i architekturą zaciekawią z pewnością unikalne trasy turystyczne: Szlak Sakralnej Architektury Drewnianej oraz Szlak Cmentarzy Wojskowych z I Wojny Światowej, ale by je poznać zapraszamy Państwa na dłuższy pobyt w regionie tarnowskim.
Wieczorem też nie będziemy się nudzić. W jednej z wielu urokliwych kawiarenek lub pubów mieszczących się w renesansowych piwnicach tarnowskiej starówki, można przy lampce wina wymienić się całodziennymi wrażeniami. Można też obejrzeć spektakl tarnowskiego teatru, zrelaksować się w mikroklimacie jednej z trzech jaskiń solnych, wybrać do Bochni i skorzystać z nocnego zjazdu do kopalni lub urządzić wieczorny piknik przy ognisku w jednym z gospodarstw agroturystycznych.
Jeśli jednak zostanie Państwu trochę wolnego czasu, zapraszamy do uprawiania turystyki aktywnej. Region tarnowski obfituje w ośrodki jazdy konnej, wśród których ewenementem na skalę ogólnopolską jest “Furioso” – pierwszy w Polsce ośrodek jazdy konnej w stylu western. Osoby preferujące turystykę pieszą lub jazdę na rowerze mają do dyspozycji wiele zróżnicowanych szlaków wiodących przez parki krajobrazowe pogórza. Na spragnionych ruchu czekają również baseny, ściany wspinaczkowe, korty tenisowe, a nawet skate-park.
W regionie odbywa się również kilka niepowtarzalnych imprez kulturalnych. Należą do nich: Międzynarodowy Festiwal Komedii “Talia”, Festiwal Muzyki Kameralnej “Bravo Maestro”, Międzynarodowy Festiwal Muzyki Odnalezionej, Tarnowska Nagroda Filmowa oraz Turniej Rycerski “O złoty warkocz Tarłówny”.
Krzysztof Gzyl