Purim w tarnowskiej synagodze starej po 70 latach
Niezwykłe wydarzenie religijne i kulturalne będzie miało miejsce w Tarnowie 9 marca br. Po raz pierwszy od siedemdziesięciu lat społeczność żydowska obchodzić będzie swe najbardziej radosne święto – Purim. W miejscu, gdzie do 1939 roku stała tarnowska Synagoga Stara i po której pozostała jej centralna część – bima, odbędą się z udziałem tarnowian modły oraz świętowane tej pamiątki ocalenia Żydów przed zagładą w perskiej niewoli.
Z tej okazji zostaną wyznaczone granice dawnej Synagogi Starej i każdy, kto będzie chciał wziąć udział w uroczystościach wewnątrz tych symbolicznych murów świątyni, powinien mieć nakrycie głowy.
Obchody święta Purim w Tarnowie przywołuje pamięć tych 25 tysięcy tarnowian żydowskiego pochodzenia, którzy żyli, świętowali i modlili się w tym mieście, zanim unicestwił ich niemiecki nazizm.
Symboliczne jest to, że uroczystości odbywają się w samym sercu ówczesnej dzielnicy żydowskiej, w miejscu, gdzie stała renesansowa synagoga, spalona i zburzona przez Niemców.
Dzięki inicjatywie międzynarodowej organizacji Chabad Lubawicz będzie to obok Warszawy najważniejsze miejsce tegorocznego świętowania purimowego w Polsce.
Na to święto organizatorzy zapraszają wszystkich zainteresowanych.
Purim, znaczy tyle co los lub przeznaczenie. Święto to obchodzone jest przez Żydów w miesiącu adar, który wypada wedle kalendarza gregoriańskiego na przełomie lutego i marca. Jest radosnym wydarzeniem, stanowiącym manifestację narodowych uczuć Żydów. Purim upamiętnia wspominany w biblijnej Księdze Estery, epizod z życia na dworze króla perskiego Ahaszwerosza, w którym zasadniczą rolę odgrywali Estera, młoda Żydówka oraz jej stryjeczny brat i opiekun Mardocheusz (czyli Mordechaj), związany z królem perskim. Po oddaleniu swej żony, Waszti, król Ahaszwerosz wybrał na swoją żonę właśnie Esterę, nie będąc świadomym jej żydowskiego pochodzenia. W owym czasie wielki wezyr na dworze królewskim, Haman planował zgładzenie Mardocheusza oraz wszystkich Żydów na terenie Persji przy pomocy losowania wyznaczając termin zagłady. Estera udaremniła ten plan swoją interwencją, uzyskując jednocześnie od króla wyrok śmierci na Hamana, jego synów i nieprzyjaciół Żydów. Mardocheusz zaś otrzymuje godność wezyra.
W dniu poprzedzającym purim obowiązuje post, głównym zaś punktem obchodów święta jest odczytywanie w synagodze bądź w miejscu zgromadzenia, Megilat Ester czyli Księgi Estery zapisanej na pergaminowym zwoju. Za każdym razem gdy czytający wymawia imię Hamana, zgromadzeni podnoszą wrzawę zagłuszając je tupanie, gwizdami bądź specjalnymi kołatkami i grzechotkami zwanymi z jidysz grager. Imiona dziesięciu synów Hamana zgładzonych w akcie zemsty wymawiać należy jednym tchem aby pokazać, że wszyscy zostali straceni równocześnie.
Podczas purim zakazany jest jakikolwiek post i publiczna żałoba. Po południu bądź wczesnym wieczorem spożywany jest świąteczny posiłek, podczas którego nadużywanie alkoholu traktowane jest niemal jak religijny obowiązek, podaje się także trójkątne ciastka zwane “uszami Hamana”. Zwyczaj nakazuje rozdzielanie jałmużny ubogim i wzajemne wymienianie prezentów pomiędzy przyjaciółmi. Urządza się także żartobliwe przedstawienia zwane purimszpilami.
Purim nie jest świętem starym i nie należy do świąt najważniejszych albowiem nie jest wzmiankowane w Torze tylko w tzw. Pismach. Wiadomo, że w połowie drugiego wieku znano już tzw. “dzień Mordechaja” natomiast ostateczny kształt święto uzyskało w okresie rozwoju Talmudu, tj. w II wieku naszej ery.