Kolejny fragment “Panoramy Siedmiogrodzkiej” w Muzeum Okręgowym w Tarnowie
Już za tydzień w Tarnowie będzie można po raz pierwszy w historii obejrzeć wszystkie zebrane przez muzeum okręgowe fragmenty Panoramy Siedmiogrodzkiej .Obrazy prezentowane będą w galerii na tarnowskim dworcu PKP. Tam ma być ich stałe miejsce na najbliższe tygodnie. Kiedyś w mieście były plany budowy rotundy dla fragmentów Panoramy Siedmiogrodzkie,j niestety nigdy nie doszło to do skutku – przyznaje Andrzej Szpunar dyrektor tarnowskiego muzeum okręgowego.
Tarnowskie muzeum od 1977 r. zbiera części dzieła rozsiane po świecie. Posiada ich już 20, z czego 19 jest jego własnością, a jeden jest depozytem złożonym przez właściciela z Kalifornii. Do tej pory na całym świecie zidentyfikowano 38 fragmentów monumentalnego obrazu, ich łączna powierzchnia nie przekracza 1/3 całego dzieła.
Jak poinformował dyrektor placówki Andrzej Szpunar podczas poniedziałkowej konferencji prasowej, ostatni fragment przedstawiający atak węgierskich huzarów z pułku Vilmosa i Koburga został kupiony w zeszłym miesiącu. Na jego zakup tarnowskie muzeum uzyskało dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w wysokości 63,7 tys. zł oraz wsparcie Województwa Małopolskiego.
Zakupiony fragment panoramy – tłumaczył Szpunar – był znany pracownikom muzeum. Jej właściciel z Poznania zgodził się poczekać ze sprzedażą obrazu, aż muzeum pozyska środki, bo wie, że gromadzi ono fragmenty dzieła Styki.
Zdaniem dyrektora placówki obraz jest bardzo dynamiczny – przedstawia szarżę węgierskich huzarów. Z racji tego, że płótno o wymiarach ok. 180 na 110 cm jest zachowane w bardzo dobrym stanie, będzie mogło praktycznie od razu być eksponowane w tarnowskiej placówce.
Szpunar podkreślił, że zakup obrazu jest ważnym uzupełnieniem kolekcji posiadanej przez Muzeum Okręgowe w Tarnowie. Jednym z elementów strategii placówki jest poszukiwanie i dokumentowanie istniejących, zachowanych fragmentów oraz – w miarę możliwości – pozyskiwanie ich.
Zakupiony obraz to czwarty już fragment Panoramy zakupiony przy wsparciu resortu kultury w ostatnich latach. Poprzednie trzy zostały zakupione w latach 2013, 2014 i 2016.
“Panorama Siedmiogrodzka” przedstawiała zwycięską bitwę o Sybin w 1849 roku, dowodzoną przez gen. Józefa Bema. Została namalowana przez polskich i węgierskich artystów pod kierownictwem Jana Styki w 1897 r. Dzieło zamówili Węgrzy z okazji 50. rocznicy Wiosny Ludów. Panoramę malowano w budynku Rotundy we Lwowie, w którym powstawała wcześniej “Panorama Racławicka”. Jej wymiary były takie same jak “Panoramy Racławickiej”: 120 metrów obwodu i 15 metrów wysokości.
Po raz pierwszy dzieło zostało pokazane w rotundzie na terenie Parku Varosliget w marcu 1898 r. w 50. rocznicę wybuchu węgierskiego powstania przeciwko Austriakom. Towarzystwo akcyjne założone w celu sfinansowania kosztów namalowania panoramy przeliczyło się jednak co do spodziewanych zysków z publicznych prezentacji. Dlatego Jan Styka, nie widząc szans na wyegzekwowanie od zleceniodawców umówionej sumy, obraz zwinął na walec i w 1900 r. wywiózł na ziemie polskie. Ostatecznie podjął decyzję o pocięciu Panoramy na kilkadziesiąt fragmentów, które oprawiono w ramy i sprzedano jako obrazy.
Na przełomie XIX i XX wieku wielkie panoramy malarskie nie należały do rzadkości, widzowie chętnie je oglądali. Poszły w zapomnienie wraz z dynamicznym rozwojem nowej gałęzi sztuki – kina.