Światowy Dzień Romów w Tarnowie

Z okazji Światowego Dnia Romów Muzeum Etnograficzne w Tarnowie pod patronatem Konsulatu Generalnego Republiki Słowackiej w Krakowie organizuje dwie czasowe wystawy związane ze społecznością Romów na Słowacji.

Pierwsza z nich – Dzieci z Jarovnic – prezentuje prace uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum w Jarovnicach, niedaleko Preszowa na Słowacji. Twórczość dzieci z największej osady romskiej na Słowacji zainicjował nauczyciel plastyki, Jan Sajko, zatrudniony tam w 1986 r. Dla biednych, upośledzonych społecznie dzieci, zupełnie nieprzygotowanych do podjęcia nauki w szkole i życia poza hermetyczną społecznością romską, zajęcia ze sztuki okazały się metodą rozwoju osobistego i społecznego. Dzięki cierpliwości i kreatywności nauczyciela oraz zindywidualizowanej metodzie pracy z poszczególnymi dziećmi stworzono szereg prac, które następnie pokazywano na wystawach, m.in. w Belgii, Niemczech, Polsce, USA i na Węgrzech. Stopniowo autorzy prac zaczęli zdobywać międzynarodowe nagrody, np. na konkursach plastycznych w Indiach, Japonii, Portugalii, USA, Czechach, Słowenii, Macedonii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Iranie czy na Węgrzech, a wieś stała się znana jako centrum romskich sztuk plastycznych.

Prezentowana ekspozycja składa się z tych samych prac, które były eksponowane na pierwszej wystawie dzieci z Jarovnic i przyniosły im sławę na całym świecie. Zostały udostępnione Muzeum przez J. E. Marka Lisánskiego, Konsula Generalnego Republiki Słowackiej w Krakowie.

Druga z wystaw prezentuje fotografie Jozefa Kolarčika. Ich autor pracował jako nauczyciel w szariskiej wsi Fintice, od której zapożyczył drugi człon swojego nazwiska: Kolarčik-Fintický (1899-1961). W latach 30. współpracował z rozgłośniami radia w Preszowie i Koszycach, występując z programami o ludowej kulturze i muzyce. Jako kolekcjoner ludowych pieśni i materiałów etnograficznych zebrał tysiące stron zapisów, z których do dziś czerpią badacze kultury ludowej Słowacji. Prowadząc w latach 1930-60. dokumentację etnograficzną życia wsi słowackiej, wykonał również ok. 200 fotografii przedstawiających Romów. Obecnie zbiór jest w posiadaniu Wojewódzkiego Muzeum w Preszowie (Krajské múzeum v Prešove), które udostępniło je Muzeum Etnograficznemu w Tarnowie. Zbiór fotografii Kolarčika stanowi jedną z cenniejszych kolekcji dokumentującą tradycyjne życie głównie tzw. olaskich Romów, czyli koczujących.

Podwójny wernisaż odbędzie się w poniedziałek 11 kwietnia o godz. 18.00 w Muzeum Etnograficznym w Tarnowie, ul. Krakowska 10.

Wystawy sfinansowano z „Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce”.

Serwis Informacyjny Muzeum Okręgowego w Tarnowie, Nr 07/2011