Pałac Sanguszków

ul. Sanguszków   28

33-100Tarnów

Poczta: Tarnów

Gmina: Tarnów

Powiat: Tarnów

Województwo: Małopolska

Opis

Przyjmijmy, że rok 1799 jest datą rozpoczęcia budowy pałacu w Gumniskach “strapionych rodziców”, jak podawał ich syn Eustachy, którzy postanowili po ostatecznym upadku Polski przenieść się w 1798 r. na stałe do Tarnowa.

Autorzy opracowania parku Sanguszków w Gumniskach, powołując się na pracę B. Michońskiej i A. Kawalca wykonanej dla Miastoprojektu Kraków w 1977 r. “Opracowanie rekonstrukcji parku zabytkowego w Tarnowie” wymieniają jako projektanta pałacu niejakiego Johana Maltzera oraz, że w tymże roku założono ogród wokół pałacu w stylu holenderskim. Trudno to sprawdzać wobec niedostępności opracowania.
Nie wiemy do tej pory, jak wyglądał ten pierwotny pałac (badania nad Sanguszkami w Tarnowie znajdują się dopiero we wstępnych fazach), poza tym, że pamiętnikarze z I poł. XIX w. (K. Prek w 1826 r. i S. Goszczyński w 1834 r.) określali go jako budowlę okazałą.
Generalnej przebudowy pałacu podjął się Władysław Sanguszko (ok. 1834 r.), zaś z z końcem XIX w. i w wieku XX pałac był nadal rozbudowywany.

W dzisiejszej swej bryle jest to budowla o zewnętrznych cechach klasycystycznych (portyk kolumnowy) z wyraźnymi elementami eklektycznymi (neogotyk, neorenesans). Wszystkie przebudowy spowodowały że powstała okazała, zapewne wygodna, lecz mało efektowna rezydencja magnacka.
Dzisiejszy rzut poziomy pałacu nie różni się od tego jaki ukazuje mapa z 1848 r. – dwie wielkie, nierównomierne bryły (dwupiętrowa wschodnia i jednopiętrowa zachodnia) łączy jednopiętrowa, węższa przewiązka ze skromnym portykiem filarowo kolumnowym (k. doryckie) od północy (przed podjazdem). Płaskie elewacje skrzydeł o podziałach poziomych, nadają budowli wręcz charakter okazałej kamienicy. Generalnie można sądzić, że późniejsze rozbudowy dotyczyły przybudówek (neorenesansowe rozwiązania elewacji od strony poł. zach. i neogotycka kaplica od strony zachodniej) i budynków towarzyszących (oranżeria, wozownia, ujeżdżalnia, portiernia etc. – już w 1848 r. wokół pałacu znajdowało się kilkanaście budynków murowanych i kilka drewnianych) oraz wnętrz.

W rzucie wewnętrznym pałac jest budowlą dwutraktową (częściowo trzytraktową), w pewnych partiach podpiwniczoną. Z wejścia głównego wchodzi się do obszernej sieni nakrytej sklepieniem kolebkowym, w którym znajduje się marmurowy kominek neorenesansowy. W części zachodniej na parterze istnieje pozostałość po sali balowej z kolumnami i klasycystyczną dekoracją stiukową. W kilku pomieszczeniach na parterze znajdują się sklepienia żaglaste. Zachowała się też częściowo stolarka z okuciami z I poł XIX w.

Część wyposażenia ruchomego (XVI-XX w.) pałacu została rozgrabiona przez Niemców, zniszczona przez Rosjan, zrabowana przez szabrowników oraz w pozostałej reszcie przejęta przez Muzeum w Tarnowie w 1945 r.

źródło: www.tarnow.pl

Galeria

Zmodyfikowano: 2 czerwca 2020

Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej